Wel of niet verkopen op lijfrente en aan welke prijs?

Of een verkoop op lijfrente voor jou interessant is en hoeveel bouquet en maandelijkse lijfrente je best vraagt? Onze lijfrente makelaar verklaart enkele do’s en don’ts rond lijfrente verkopen zodat jij de juiste keuzes maakt.

Waarom (ver)kopen op lijfrente?

Een (ver)koop op lijfrente biedt doorgaans net iets meer flexibiliteit dan een klassieke vastgoedverkoop. Zowel op praktisch, fiscaal als financieel vlak. De betrokken partijen maken immers onderlinge afspraken over de koopprijs, gespreide betalingen, looptijd en gebruiksgenot in een op maat samengesteld lijfrente contract.

Verkoop in volle eigendom

Verkopen op lijfrente in volle eigendom (ook “vrije lijfrente” genoemd) is vergelijkbaar met een traditionele vastgoedverkoop wat eigendomsoverdracht betreft. De koper wordt onmiddellijk en volledig eigenaar van het onroerend goed bij het verlijden van de akte en beschikt meteen over het genot en gebruiksrecht op het pand. De betaling gebeurt echter niet in één keer, maar in schijven. De koper betaalt een voorschotbedrag bij de akte (“bouquet”) dat doorgaans 10 à 30 % van de totale vastgoedwaarde bedraagt. De rest van het bedrag wordt met maandelijkse aflossingen (“rentes”) afgelost tot de verkoper overlijdt of tot de afgesproken maximale duurtijd verstrijkt.

Verkoop in naakte eigendom

Bij een verkoop in naakte eigendom wordt de lijfrente koper wél eigenaar van het onroerend goed, maar de verkoper blijft het pand gebruiken of bewonen volgens de gemaakte afspraken tussen partijen. Verkopen in naakte eigendom is mogelijk met vruchtgebruik (de verkoper mag het pand bijvoorbeeld nog verhuren) of met recht van bewoning (de verkoper mag zelf in het pand blijven wonen tot overlijden). Ook bij naakte eigendom verloopt de betaling gespreid met een eenmalig voorschot en maandelijkse rentes voor een afgesproken duurtijd of tot overlijden van de verkopende partij(en). De optie met recht van bewoning is de meest voorkomende lijfrente formule.

Lijfrente voordelen voor de verkoper

  • Snel kapitaal uit vastgoed verzilverd, want voorschot direct betaald bij verlijden van de akte
  • Fiscaal voordelige verkoop met belastingvrije maandelijkse rente (desgewenst indexeerbaar)
  • Ontvangen rente telt niet als fiscaal inkomen waardoor het belastbaar inkomen lager blijft
  • Keuze uit verschillende lijfrente formules en flexibele afspraken mogelijk in contract op maat
  • Bij recht van bewoning formule: zekerheid van woonst tot overlijden in vertrouwde omgeving
  • Onroerende belastingen en bepaalde herstel- / onderhoudswerken ten laste van de koper

Lijfrente voordelen voor de koper

  • Mogelijkheid om vastgoed te verwerven met beperkt kapitaal (boeket) en gespreide afbetalingen
  • Mits voldoende financiën voor voorschot en rentes, mogelijks geen hypothecair krediet nodig
  • Financieel voordelige vastgoed aankoop indien de verkopers vroeger overlijden dan verwacht
  • Duidelijke afloopdatum contract (maximale duurtijd) of bij overlijden van verkopende partij(en)

Enkele risico’s en aandachtspunten

Vastgoed verkopen op lijfrente in het kader van fiscaal gunstige successieplanning is zeker mogelijk, maar niet zonder risico. Via lijfrente verkoop betaal je minder successierechten dan bij een klassieke vastgoedschenking, maar de fiscus kijkt mee. Is er een vermoeden van verdoken schenking en belastingontwijking, dan riskeer je nietigheid van je lijfrente contract, een fiscale herrekening en een pittige boete.

Ook andere partijen kunnen via de rechtbank argumenteren dat er eerder een intentie tot schenken (“animus donandi”) was, dan wel een intentie tot een correct lijfrente contract. Indien bewezen, kan de rechtbank de nietigheid van de lijfrente overeenkomst verklaren.

Verkopen op lijfrente zijn meestal gebaseerd op de vermoedelijke sterfdatum van de verkopende partij(en). Als de koper toch eerder sterft dan de verkoper, gaat de lijfrente overeenkomst automatisch over op de wettige erfgenamen van de overleden koper. Deze erfgenamen dienen de gemaakte afspraken verder te respecteren en de maandelijkse afbetalingen uit te voeren!

Bij een kanscontract waarbij de rente gebaseerd is op het leven van iemand met ziekte, stelt de wet dat het contract zonder gevolg en nietig is als die persoon binnen de 20 dagen na ondertekening door die ziekte overlijdt.

Ook in andere gevallen waarbij het overlijden opvallend snel na het ondertekenen van het lijfrente contract plaatsvindt, kan de geldigheid van het contract in vraag gesteld worden.   

Bij een kanscontract moeten beide partijen evenveel rechten hebben en evenveel kansen om een goede of slechte zaak te doen. Blijkt de afgesproken lijfrente prijs té laag, dan kan het lijfrente contract alsnog ongeldig en nietig verklaard worden door de rechtbank op vraag van een betrokken partij of diens erfgenamen.

Vraag advies aan je notaris en voorzie duidelijke afspraken omtrent betaaltermijnen en eventuele gevolgen bij wanbetaling in het lijfrente contract!

Wanneer de kopende partij een vennootschap is of het pand voor professionele doeleinden gebruikt, vervalt de fiscale vrijstellingsregel. De ontvangen rentes worden in dit geval wél als inkomen beschouwd en belast.

Hoe lijfrente berekenen?

Er zijn heel wat factoren die lijfrente tarieven bepalen. Onder meer de waarde van het onroerend goed, de leeftijd en levensverwachting van de verkoper(s), de maximale duurtijd van het lijfrente contract en de index hebben invloed op de prijs.

Zeker als je het potentiële rendement in verschillende scenario’s wil voorspellen en vergelijken, is accuraat rekenwerk vereist. Daarvoor schakel je best de gespecialiseerde lijfrente schatters en lijfrente makelaars van erkendschatterexpert.be in.

Of verkopen op lijfrente interessant is in jouw situatie?

Eerst luisteren, dan meedenken en dan pas doen. Lijfrente advies formuleren of lijfrente schattingen uitwerken begint bij erkendschatterexpert.be altijd met een vrijblijvend gesprek.